نویسنده: میترا ببرپنجه ، کارشناس ارشد تغذیه
یبوست یکی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی است که افراد در سنین مختلف را درگیر می‌کند. این مشکل نه‌تنها کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد، بلکه در صورت مزمن شدن، می‌تواند به بروز عوارض جدی مانند هموروئید (بواسیر)، شقاق مقعد، افتادگی رکتوم و حتی بیماری‌های مزمن گوارشی منجر شود. در این مقاله به بررسی علل، عوارض و راهکارهای علمی درمان یبوست می‌پردازیم.
یبوست چیست؟
از نظر پزشکی، یبوست زمانی تعریف می‌شود که فرد کمتر از ۳ بار در هفته اجابت مزاج داشته باشد، یا دفع مدفوع به سختی، همراه با درد، سفتی مدفوع یا احساس دفع ناکامل باشد.
دلایل شایع یبوست
-
تغذیه نامناسب
کمبود فیبر غذایی (میوه‌ها، سبزیجات، غلات سبوس‌دار)، مصرف زیاد غذاهای فرآوری‌شده، چربی بالا و پروتئین زیاد می‌تواند حرکات روده را کند کند.
-
کم‌آبی بدن
نوشیدن ناکافی آب باعث خشک شدن مدفوع و سخت شدن دفع می‌شود.
-
کم‌تحرکی
سبک زندگی کم‌تحرک، خصوصاً در سالمندان یا افرادی با مشاغل نشسته، خطر یبوست را افزایش می‌دهد.
-
فشارهای روانی و اضطراب
سیستم عصبی روده تحت تأثیر روان است و استرس مزمن ممکن است عملکرد آن را مختل کند.
-
مصرف برخی داروها
مانند داروهای ضدافسردگی، مسکن‌های اپیوئیدی، مکمل‌های آهن یا آنتی‌هیستامین‌ها.
-
بیماری‌های زمینه‌ای
مانند دیابت، کم‌کاری تیروئید، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا اختلالات نورولوژیک.
عوارض یبوست مزمن
راهکارهای درمانی و پیشگیری از یبوست
۱. افزایش مصرف فیبر غذایی
۲. نوشیدن آب کافی
۳. فعالیت بدنی منظم
۴. ایجاد نظم در اجابت مزاج
۵. پروبیوتیک‌ها
۶. درمان دارویی (در صورت نیاز)
-
ملین‌های حجمی مانند پسیلیوم (ispaghula husk)
-
ملین‌های اسموتیک مانند لاکتولوز یا پلی‌اتیلن گلایکول
-
ملین‌های محرک (در موارد مزمن و مقاوم، با تجویز پزشک)
نکته مهم: استفاده طولانی‌مدت از داروهای ملین بدون نظر پزشک می‌تواند منجر به وابستگی دارویی و کاهش حرکات طبیعی روده شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت نیاز به مشاوره تخصصی یا داشتن هرگونه سؤال در خصوص یبوست و راهکارهای درمان آن، می‌توانید با تیم پزشکی ما در ارتباط باشید. خوشحال می‌شویم راهنمای شما باشیم.